Trong những năm gần đây, số lượng sinh viên quốc tế theo học dài hạn tại các trường đại học ở Hungary ngày càng tăng, đặc biệt là nhờ vào chương trình học bổng Stipendium Hungaricum. Phần lớn các sinh viên này đến từ khu vực châu Á và châu Phi, mang theo những nền văn hóa đa dạng, nhưng cũng phải đối mặt với không ít khó khăn trong quá trình hội nhập. Một nghiên cứu mới đây do Tempus Közalapítvány ủy quyền, được thực hiện bởi Hiệp hội Tư vấn Giáo dục Đại học trong vòng gần một năm, đã đưa ra cái nhìn sâu sắc về tình trạng sức khỏe tinh thần và thể chất của sinh viên quốc tế tại Hungary, đồng thời chỉ ra vai trò ngày càng quan trọng của các trường đại học trong việc hỗ trợ sinh viên vượt qua các thử thách này.
Áp lực hội nhập và sức khỏe tinh thần bị đe dọa
Dữ liệu được thu thập từ gần 3.000 sinh viên quốc tế tại 42 cơ sở giáo dục đại học trên toàn quốc. Kết quả cho thấy một bức tranh rõ nét về những khó khăn mà sinh viên nước ngoài đang đối mặt, đặc biệt trong bối cảnh hậu đại dịch, khi các vấn đề liên quan đến sức khỏe tâm thần và cảm giác cô lập trở nên ngày càng nghiêm trọng.
Gần hai phần năm sinh viên cho biết họ xuất hiện các triệu chứng liên quan đến trầm cảm, trong khi hơn một nửa cho thấy có mức độ lo âu nhất định. Những yếu tố gây ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý của họ bao gồm bất ổn kinh tế, ảnh hưởng đến 63% số người tham gia khảo sát, và xung đột vũ trang, tác động đến gần một nửa số sinh viên.
Không chỉ là vấn đề tâm lý đơn thuần, việc không thể thích nghi hiệu quả với môi trường học tập mới còn ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả học tập và quá trình phát triển nghề nghiệp sau này. Các áp lực cá nhân, khác biệt văn hóa, rào cản ngôn ngữ và thiếu mạng lưới hỗ trợ xã hội khiến quá trình hội nhập của nhiều sinh viên bị gián đoạn, dẫn đến sự trì trệ trong cả học tập lẫn đời sống cá nhân.
Chiến lược ứng phó và những thói quen gây hại
Một trong những nội dung đáng chú ý của nghiên cứu là việc sinh viên quốc tế đối phó với áp lực bằng những phương pháp khác nhau – có cách tích cực, nhưng cũng không ít cách tiêu cực. Trong đó, sử dụng mạng xã hội quá mức và ăn uống theo cảm xúc (stress-eating) là hai hình thức phổ biến nhất. Mặc dù đây là những hành vi dễ thấy, nhưng lại thường bị đánh giá thấp về mức độ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể.
Ngược lại, tập thể dục thường xuyên được ghi nhận là một trong những chiến lược đối phó lành mạnh và hiệu quả nhất. Tuy nhiên, chỉ khoảng một phần tư sinh viên cho biết họ không tham gia bất kỳ hoạt động thể chất nào, nguyên nhân chủ yếu là do thiếu động lực và không có đủ thời gian.
Nghiên cứu cho thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa việc tập luyện thể chất và sức khỏe tinh thần tốt hơn: sinh viên vận động thường xuyên không chỉ giảm tần suất dùng mạng xã hội mà còn hạn chế được việc ăn uống không kiểm soát và có xu hướng xây dựng được các mối quan hệ xã hội tích cực hơn.
Trường đại học có thể làm gì?
Trước thực trạng này, câu hỏi được đặt ra là: các trường đại học nên đóng vai trò như thế nào trong việc hỗ trợ sinh viên quốc tế? Dù hiện nay nhiều trường tại Hungary đã cung cấp các dịch vụ như tư vấn tâm lý, định hướng nghề nghiệp và hỗ trợ bình đẳng, nhưng thực tế cho thấy khả năng tiếp cận của sinh viên quốc tế đối với những dịch vụ này còn nhiều hạn chế. Nhiều sinh viên không biết đến sự tồn tại của các dịch vụ, hoặc cảm thấy không đủ tự tin để tìm đến chúng vì rào cản ngôn ngữ hoặc văn hóa.
Bên cạnh đó, sự hỗ trợ về phát triển nghề nghiệp cũng cần được chú trọng hơn. Để xây dựng những kỳ vọng nghề nghiệp thực tế, sinh viên quốc tế cần được tiếp cận với các hình thức tư vấn đáng tin cậy, nhạy cảm với yếu tố văn hóa và phù hợp với nhu cầu cá nhân của họ.
Những đề xuất từ chính sinh viên quốc tế
Một điểm đặc biệt của nghiên cứu lần này là việc lắng nghe trực tiếp tiếng nói của sinh viên quốc tế, những người đang sống và học tập tại Hungary. Trong phần góp ý, họ đề xuất cải thiện cơ sở hạ tầng, chẳng hạn như xây dựng thêm không gian học tập chung, khu vực sinh hoạt cộng đồng, đồng thời tăng cường tổ chức các hoạt động giao lưu, hợp tác giữa sinh viên quốc tế và sinh viên bản địa.
Ngoài ra, sinh viên cũng bày tỏ mong muốn có nhiều chương trình sử dụng tiếng Anh trong giao tiếp hàng ngày tại trường, cũng như được hỗ trợ tích cực hơn trong giai đoạn đầu nhập học – khoảng thời gian thường đi kèm với cảm giác bỡ ngỡ và dễ tổn thương nhất.
Hướng tới một môi trường giáo dục toàn diện và nhân văn hơn
Nghiên cứu của Hiệp hội Tư vấn Giáo dục Đại học không chỉ cung cấp một cái nhìn toàn cảnh về thực trạng của sinh viên quốc tế tại Hungary mà còn là lời nhắc nhở các cơ sở giáo dục cần hành động mạnh mẽ và thực chất hơn. Việc xây dựng một môi trường học tập tích cực, thân thiện và có khả năng hỗ trợ đa dạng về mặt văn hóa không còn là lựa chọn, mà là một nhiệm vụ chiến lược nếu các trường muốn giữ vững sức hút trong bối cảnh toàn cầu hóa giáo dục.
Trong kỷ nguyên mà khoảng cách giữa các quốc gia ngày càng thu hẹp, thành công của một sinh viên không thể chỉ đo bằng điểm số hay bằng cấp, mà còn phụ thuộc vào việc họ cảm thấy thuộc về cộng đồng mà họ đang học tập và sinh sống. Và đó chính là thách thức – nhưng cũng là cơ hội – cho nền giáo dục đại học Hungary hôm nay.
